DELEN
Gepubliceerd: 22 november 2024
Queer horecagelegenheden hebben altijd een cruciale rol gespeeld binnen de lhbtiq+ gemeenschap in Nederland. Deze plekken zijn veel meer dan alleen bars of clubs. Ze zijn veilige havens waar queer personen zichzelf kunnen zijn, elkaar kunnen ontmoeten en een gevoel van gemeenschap kunnen ervaren. De laatste tien jaar hebben we echter een verontrustende daling gezien in het aantal queer horecagelegenheden. Wat zijn de oorzaken van deze teloorgang en wat betekent dit voor de queer gemeenschap in Nederland?
Opkomst en neergang van de queer horeca
De queer horeca in Nederland kent een lange en rijke geschiedenis. In de jaren vijftig en zestig waren er slechts enkele plekken waar lhbtiq+ personen zich veilig voelden en elkaar konden ontmoeten. Met de seksuele revolutie en de opkomst van de homobeweging in de jaren zeventig en tachtig, kwamen er steeds meer bars, clubs en cafés bij die expliciet gericht waren op de queer gemeenschap. Deze plekken fungeerden als belangrijke sociale en culturele centra waar activisme en plezier vaak hand in hand gingen.
In de afgelopen tien jaar hebben we echter een significante afname gezien in het aantal queer horecagelegenheden. Hoewel de coronapandemie een belangrijke rol heeft gespeeld in deze ontwikkeling door langdurige sluitingen en financiële tegenslagen, is dit niet de enige reden. Ook al vóór de pandemie zagen we een afname van queer horecazaken. Een combinatie van veranderende sociale dynamieken, economische uitdagingen en een verschuiving in de behoeften van de gemeenschap heeft bijgedragen aan deze afname.
Toegenomen acceptatie en opkomst dating-apps
Er wordt vaak gedacht dat queer horecagelegenheden overbodig zijn geworden door de toegenomen acceptatie van lhbtiq+ personen in de samenleving. Deze aanname is echter misleidend. Hoewel de maatschappelijke acceptatie inderdaad is toegenomen, betekent dit niet dat queer personen zich altijd en overal veilig en welkom voelen. Queer horecagelegenheden bieden een unieke veilige ruimte waar mensen zichzelf kunnen zijn zonder angst voor discriminatie of geweld. Het verdwijnen van deze plekken kan leiden tot een gevoel van isolatie en onveiligheid binnen de gemeenschap.
Een andere veelgehoorde reden voor het afnemen van queer horecagelegenheden is de opkomst van datingsites en -apps. Hoewel deze platforms zeker hun voordelen hebben en een gemakkelijke manier bieden om nieuwe mensen te ontmoeten, kunnen ze nooit volledig de rol van fysieke ontmoetingsplekken overnemen. Online ontmoetingen missen vaak de diepgang en het gevoel van gemeenschap dat ontstaat in een fysieke ruimte. Queer bars en clubs bieden een plaats waar mensen niet alleen kunnen daten, maar ook vriendschappen kunnen sluiten en zich onderdeel van een gemeenschap kunnen voelen.
Advertentie
Foto: Freepik
Te weinig ingespeeld op verandering
Het uitgaansleven heeft een duidelijke verschuiving doorgemaakt van traditionele disco’s en bars naar festivals en grote evenementen. Dit geldt niet alleen voor het hetero uitgaansleven, maar zeker ook voor de queer scene. Festivals zoals Milkshake trekken duizenden bezoekers en creëren een inclusieve sfeer waar iedereen welkom is. Deze festivals zijn echter niet in staat om de dagelijkse of wekelijkse behoefte aan sociale interactie en gemeenschap te vervullen die vaste queer bars en clubs bieden. Terwijl festivals geweldige eenmalige ervaringen bieden, missen ze de consistentie en nabijheid die lokale queer bars kunnen bieden.
Een ander probleem is het gebrek aan vernieuwing binnen de queer horeca. Veel queer horecagelegenheden speelden onvoldoende in op de behoeften en wensen van een nieuw en jong publiek. Ze leunden nog lang op hun oude stamgasten en slaagden er niet in om nieuwe bezoekers aan te trekken. Dit gebrek aan vernieuwing heeft geleid tot een verouderd imago en een afname van de populariteit onder de jongere generaties, die op zoek zijn naar moderne en dynamische uitgaansgelegenheden. Het is essentieel dat queer horecagelegenheden zich blijven ontwikkelen en innoveren om relevant te blijven voor de lhbtiq+ gemeenschap.
Sterk gericht op homomannen
Historisch gezien heeft de queer horeca zich vaak sterk gericht op homomannen, waardoor andere groepen binnen de lhbtiq+ gemeenschap zich minder aangesproken voelen. Lesbiennes, biseksuelen, transpersonen en non-binaire mensen hebben vaak te maken met een gebrek aan representatie en inclusie in deze uitgaansgelegenheden. Dit zorgt ervoor dat deze groepen zich niet altijd welkom voelen en elders hun toevlucht zoeken. Dit gebrek aan diversiteit kan leiden tot een verlies van een breed klantenbestand en een verdere afname van de levensvatbaarheid van queer horecazaken. Het is cruciaal dat queer horeca inclusiever wordt en oog heeft voor de diversiteit binnen de gemeenschap.
Sommige queer horecagelegenheden hebben geprobeerd hun deuren open te stellen voor een breder publiek, waaronder ook hetero’s, door zichzelf als “openminded” te profileren. Hoewel dit in theorie meer publiek zou moeten aantrekken, heeft het in de praktijk vaak geleid tot een verminderd gevoel van veiligheid en comfort voor de oorspronkelijke queer bezoekers. Queer personen voelen zich in deze ‘openminded’ bars niet altijd meer volledig op hun gemak door wat zij als een invasie door hetero’s van hun safe space ervaren. Dit kan er mede toe leiden dat het aantal queer bezoekers nog verder terugloopt.
Advertentie
Van wie is de Reguliersdwarsstraat?
De Reguliersdwarsstraat floreert als een bruisende uitgaansstraat die zichzelf beschouwt als de ‘huiskamer van de regenboogfamilie’. Hoewel voornamelijk homo’s hier samenkomen, trekken ook hetero’s naar de straat voor het diverse aanbod aan cafés, restaurants en winkels. Deze mix van bezoekers weerspiegelt een lange traditie van inclusiviteit; sinds de jaren 80 en 90 waren de zaken al gemengd bezocht, waarbij homo- en heteropubliek naast elkaar uitgingen. Ondanks verschuivingen in het ondernemerschap en culturele landschap, blijft de straat een belangrijke ‘safe space’ voor de LGBTQ+ gemeenschap, cruciaal voor jongeren om zichzelf te ontdekken zonder de druk van een heteroseksuele meerderheid.
Bekijk de reportage hieronder:
Bron: AT5, 4 augustus 2022
Foto: Freepik
Economische factoren
Economische factoren spelen ook een cruciale rol in de teloorgang van queer horeca. Veel van de oude uitbaters van queer horecazaken zijn inmiddels met pensioen gegaan of staan op het punt dit te doen. Het vinden van opvolgers blijkt een uitdaging. Nieuwe uitbaters hebben te maken met gestegen kosten voor huur, energie en personeel, toenemende regelgeving en veranderende consumentengedragingen. Dit maakt het nog moeilijker maakt om een succesvolle queer horecagelegenheid te runnen. Deze economische druk dwingt veel ondernemers om hun deuren voorgoed te sluiten en weerhoudt ze om te investeren in deze specifieke sector.
Positieve ontwikkelingen
Gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen te melden. Zo heeft het bekende Rotterdamse café De Regenboog zijn activiteiten uitgebreid naar andere steden zoals Eindhoven, Nijmegen en Zwolle. Daarnaast is onlangs in Arnhem Café De Kurk geopend dat via crowdfunding tot stand is gekomen. Deze nieuwe initiatieven laten zien dat er nog steeds een sterke behoefte bestaat aan queer ontmoetingsplekken en dat de gemeenschap bereid is om deze te steunen. Deze uitbreiding en initiatieven zijn bemoedigende tekenen dat de queer horeca nog steeds een belangrijke plaats heeft in de samenleving.
Daarnaast zien we een groei in pop-up queer cafés en borrels, georganiseerd door lokale lhbtiq+ organisaties. Deze tijdelijke evenementen bieden de queer community de mogelijkheid om samen te komen, te genieten van een veilige en inclusieve omgeving en een gemeenschapsgevoel te ervaren, zelfs als er geen permanente queer horecazaken zijn. Pop-up evenementen hebben het voordeel dat ze minder vaste kosten hebben en daardoor makkelijker te organiseren zijn, wat kan bijdragen aan het versterken van de queer gemeenschap. Deze initiatieven kunnen mogelijk een opstap vormen naar meer permanente oplossingen.
Nieuw leven blazen in queer horeca
Om de queer horeca nieuw leven in te blazen, is het essentieel om te investeren in innovatie en vernieuwing. Dit kan door het aanbieden van diverse evenementen die verschillende subculturen en leeftijdsgroepen aanspreken, het creëren van een inclusieve en veilige sfeer, en het inspelen op de veranderende behoeften van de queer gemeenschap. Daarnaast kan samenwerking met lhbtiq+ organisaties en initiatieven bijdragen aan het versterken van deze plekken als centra van gemeenschap en activisme. Door te blijven evolueren en innoveren, kunnen queer horecagelegenheden opnieuw bloeien en hun essentiële rol in de samenleving blijven vervullen.
In een tijd waarin fysieke ontmoetingsplekken steeds schaarser worden, blijft het cruciaal dat de queer gemeenschap zich inzet voor het behoud en de versterking van deze veilige havens. Innovatie, inclusiviteit en samenwerking zijn de sleutelwoorden om de toekomst van queer horeca veilig te stellen. Het is aan ons allemaal om ervoor te zorgen dat deze plekken blijven bestaan en floreren, zodat ze ook voor toekomstige generaties lhbtiq+ personen een veilige en inspirerende plek kunnen bieden.
Nieuw queer café in Arnhem
In veel steden die ooit een bruisend centrum van gaybars kenden, zijn veel van deze traditionele ontmoetingsplaatsen langzaam verdwenen. Er is echter een hernieuwde vraag ontstaan naar queer ruimtes die inclusiever en diverser zijn, zoals het recent geopende Café De Kurk in Arnhem. Geleid door Joost Hoebe, Mina Yacoub, en Peet Bouwens, richt het café zich specifiek op de bredere LHBTIQ+ gemeenschap, waarbij het zich onderscheidt als het eerste queer café in de stad.
De Kurk ontstond uit een groeiende vraag, die eerder werd gevoeld tijdens succesvolle evenementen georganiseerd door The Queer Collective Arnhem. Deze initiatieven, zoals filmavonden en kunstzinnige bijeenkomsten, boden niet alleen sociale gelegenheden, maar ook een veilige haven waar alle leden van de gemeenschap zichzelf kunnen zijn.
Dit initiatief benadrukt de groeiende behoefte aan ruimtes die verder gaan dan de traditionele gaybar, en in plaats daarvan een progressieve en diverse gemeenschap ondersteunen. Door middel van evenementen en culturele programmering helpt De Kurk niet alleen om de erfenis van queer horeca nieuw leven in te blazen, maar ook om een nieuwe generatie LGBTQ+ individuen te verwelkomen die op zoek zijn naar een gemeenschapsgevoel dat verder gaat dan digitale connecties.
Jouw steun maakt het verschil!
Queer Nederland draait op de inzet en passie van een geweldig en uniek team dat zich dagelijks inzet om onze lhbtiq+ community van relevante en diepgaande content te voorzien. In deze roerige tijden is het essentieel dat we onze verhalen blijven vertellen, maar daarvoor hebben we jouw hulp nodig! Door Queer Nederland te steunen draag je bij aan het vertellen van meer diverse verhalen en het creëren van frisse content die bijdraagt aan de zichtbaarheid, acceptatie en emancipatie van de lhbtiq+ gemeenschap.
Steun de toekomst en doneer wat je kunt missen. Of het nu €5, €50, €500 of een ander bedrag is, jouw bijdrage helpt ons om een onafhankelijk en breed gedragen lhbtiq+ platform van Nederland te creëren.