DELEN
Gepubliceerd: 21 juli 2025
🌈 Samen blijven: Suïcidepreventie binnen de regenboogcommunity
Waarom blijft dit thema zo belangrijk binnen onze community?
Als regenboogcommunity staan we bekend om onze veerkracht, creativiteit en solidariteit. Echter achter de zichtbare kracht schuilt ook pijn. Mensen die zich identificeren als lesbisch, homo, bi, trans, intersekse, queer of aseksueel (lhbtiqa+) hebben een veel hoger risico op suïcidale gedachten en pogingen dan de rest van de bevolking. Die prangende realiteit vraagt om aandacht, bewustwording én actie. In dit artikel leggen we uit wat de oorzaken zijn, welke mechanismen erachter schuilgaan en hoe we elkaar kunnen helpen. Want samen leven, betekent ook samen blijven.
🧠 Minderheidsstress: De onzichtbare last
Eén van de belangrijkste verklaringen voor de verhoogde psychische kwetsbaarheid binnen onze community is het concept van “minderheidsstress”. Minderheidsstress is de chronische sociale en psychologische spanning die ontstaat wanneer iemand voortdurend wordt geconfronteerd met uitsluiting, discriminatie, onbegrip of geweld vanwege hun identiteit.
Minderheidsstress manifesteert zich op drie niveaus. Op persoonlijk en intern vlak gaat het om gevoelens van schaamte, zelftwijfel en het internaliseren van negatieve overtuigingen over de eigen identiteit. Op interpersoonlijk niveau ervaren mensen afwijzing door familie of religieuze gemeenschappen, pesten of seksuele intimidatie. Structureel komt deze stress tot uiting in vormen van discriminatie op school, op het werk of in de zorg, een gebrek aan representatie en het bestaan van onduidelijke of zelfs schadelijke wet- en regelgeving.
Advertentie
Foto: Freepik
"Het dragen van andermans pijn is zwaar."
📉 Feiten die ertoe doen
De cijfers liegen er niet om. Onderzoeken van onder andere Movisie, het SCP en 113 Zelfmoordpreventie tonen aan dat onze regenboogcommunity aanzienlijk vaker te maken krijgen met psychische klachten en suïcidaliteit:
– Homoseksuele en biseksuele volwassenen hebben vijf keer vaker suïcidale gedachten dan heteroseksuele leeftijdsgenoten.
– Transgender personen denken tot zeven keer vaker aan zelfdoding en doen vijf tot tien keer vaker een suïcidepoging.
– Lhbti-jongeren doen ruim vier keer vaker een suïcidepoging dan heterojongeren.
– Trans jongeren zijn het meest kwetsbaar: maar liefst 21% heeft ooit een zelfmoordpoging ondernomen.
Daarnaast kampt bijna de helft van de lhbti+ -jongeren met ernstige psychische klachten. Veel van hen voelen zich onveilig thuis, op school of online.
In de drieledige aflevering van Pauls Podcast (https://zelfmoordpreventie-ml.nl/podcast/) ‘Wat is norm(aal)?’ wordt minderheidsstress diepgaand besproken. Met openhartige verhalen, inzichten en reflectie op hoe deze stress zich manifesteert binnen verschillende subgroepen, laat deze podcast horen hoe breed en diep deze stress werkt – en wat we kunnen doen om de schade te beperken.
Deel 1:
Deel 2:
Deel 3:
Advertentie
Foto: Queer Nederland
"Jij doet ertoe!"
🔍 Kwetsbaarheid in subgroepen
Hoewel onze community vaak als één geheel wordt gepresenteerd, zijn de verschillen binnen de regenboog enorm. Elke subgroep ervaart unieke vormen van uitsluiting, die leiden tot eigen risico’s en noden.
De volgende oplijsting is niet limitatief.
- Homo- en bimannen
Naast de eerder beschreven vormen van kwetsbaarheid speelt ook het lichaamsbeeld een belangrijke rol in het mentale welzijn van homomannen. Veel queer mannen groeien op met het idee dat ze moeten voldoen aan een strak en stereotiep ideaalbeeld: een gespierd lichaam met een zichtbaar sixpack, lage vetpercentages, weelderig haar en altijd verzorgde looks. Dit beeld wordt niet alleen in heteronormatieve media herhaald, zeker ook in gay magazines, datingapps en influencers. Onderzoek laat zien dat slechts 5 tot 10 procent van de homomannen zichzelf herkent in dit zogenaamd perfecte lichaam, terwijl 40 tot 60 procent ernstige ontevredenheid over hun uiterlijk ervaart. Voor velen is de sportschool een plek waar pogingen worden ondernomen om dichter bij dat ideaal te komen, soms in de vorm van intensieve krachttraining, strikte diëten of het gebruik van supplementen. Zelfs met al die inspanning blijft het gevoel bestaan dat ze niet voldoen en dat kan diepe deuken slaan in het zelfbeeld, het zelfvertrouwen en in sociale relaties. Het verlangen om te passen in dit stereotype plaatje voedt schaamte, minderwaardigheid en uiteindelijk leidt dit soms tot suïcidale gedachten.
- Transgender personen
Transgender personen kunnen niet alleen te maken hebben met genderdysforie, maar ook met maatschappelijke afwijzing, wachtlijsten in de zorg en geweld. Dit leidt tot diepe eenzaamheid en wanhoop. De kans op suïcidale gedachten is bij transpersonen vele malen hoger.
- Bi+, pan- en aseksuele personen
Bi+, pan- en aseksuele personen ervaren vaak uitsluiting van zowel heteroseksuele als homoseksuele gemeenschappen. Deze onzichtbaarheid leidt tot isolement, internaliserende klachten en een gebrek aan verbondenheid.
- Intersekse personen
Velen ondergingen medische ingrepen zonder toestemming en hebben te maken gehad met schaamte, geheimhouding en gebrek aan erkenning. Dit leidt vaak tot trauma en psychische klachten die niet altijd erkend worden in de reguliere zorg.
- lhbtiqa+ jongeren
Voor deze subgroep is sociale acceptatie cruciaal voor ontwikkeling. Het ontbreken van veiligheid op school of thuis leidt bij veel lhbti-jongeren tot depressieve klachten en suïcidepogingen. Vooral wanneer coming-out wordt gevolgd door afwijzing.
Kwetsbaarheid bij homo- en bi+ mannen
Onderzoek laat zien dat homomannen significant vaker ontevreden zijn over hun lichaam dan heteromannen. Studies schatten dat tussen de 40% en 60% van de homomannen ernstige ontevredenheid over hun uiterlijk ervaart. Een veelgeciteerde Amerikaanse studie (Levesque & Vichesky, 2006) wees uit dat slechts ongeveer 5%–10% van de gay mannen zichzelf beschouwt als in de buurt komend van het “ideale” gespierde en slanke lichaamstype dat in media wordt verheerlijkt.
Het ideaalbeeld – breed bovenlichaam, sixpack, lage vetpercentage, volle haardos – wordt in reclames, films en datingapps opvallend vaak als de norm voor aantrekkelijkheid gepresenteerd. Dit ideaal wordt niet alleen via heteronormatieve media verspreid, maar ook binnen queer media en gay datingplatforms. Veel homomannen voelen zich daardoor onder druk gezet om intensief te sporten, streng te diëten of supplementen te gebruiken om “het perfecte lichaam” te bereiken. Dit streven kan doorslaan in obsessieve sportschema’s, verstoord eetgedrag en een voortdurend gevoel van tekortschieten.
Een deel van de community noemt dit verschijnsel ook wel de “aesthetics trap”: een continue vergelijking met een onrealistisch beeld, waardoor het zelfvertrouwen en welzijn ernstige schade oplopen.
Foto: Freepik
Advertentie
💬 Wat kun jij doen – voor jezelf of een ander?
Wanneer je worstelt met suïcidale gedachten, is het allerbelangrijkste om te weten dat je er niet alleen voor staat. Blijf niet zwijgen – praat erover met iemand die je vertrouwt. Je hoeft je gevoelens niet perfect te kunnen verwoorden; het gaat erom dat je begint met delen. Het ervaren van suïcidale gedachten betekent niet dat je kapot bent of zwak – het betekent dat je onder druk staat, vaak veroorzaakt door omstandigheden buiten jouw controle. Zorg daarom op een manier die bij jou past: misschien is dat therapie, een gesprek, creatief bezig zijn, beweging, of simpelweg rust nemen. Wat het ook is – jouw manier van overleven is waardevol, en het verdient erkenning.
Als je je zorgen maakt om iemand in je omgeving, weet dan dat ook jij een verschil kunt maken. Luister met oprechte aandacht en zonder oordeel. Vraag hoe het écht gaat, en wees niet bang om expliciet te vragen naar gedachten aan zelfdoding – onderzoek wijst uit dat openheid hierover juist de kans op suïcide verkleint. Kleine gebaren kunnen groot zijn: bied aan om mee te gaan naar een afspraak, stuur een bericht, help bij het vinden van hulp. Tegelijkertijd is het ook belangrijk dat je als ondersteuner goed voor jezelf blijft zorgen. Het dragen van andermans pijn is zwaar – zoek ook jouw eigen vangnet, zodat je stevig kunt blijven staan.
🧩 Preventie als maatschappelijke opdracht
Suïcidepreventie mag nooit enkel op het individu rusten. Structurele verandering is cruciaal om werkelijk verschil te maken in het leven van lhbti+ personen. In het onderwijs moeten scholen zich actief inzetten voor een veilig en inclusief klimaat. Dit begint bij goede voorlichting over seksuele- en genderdiversiteit, het ondersteunen van GSA’s (Gender and Sexuality Alliance), het aanstellen van toegankelijke vertrouwenspersonen, en het consequent optreden tegen pestgedrag.
Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg is verbetering dringend nodig. Queer personen moeten zonder oordeel, zonder drempels en met begrip voor hun unieke ervaringen terechtkunnen bij goed opgeleide hulpverleners.
Daarnaast ligt er een duidelijke verantwoordelijkheid bij de overheid en beleidsmakers. Structureel beleid moet lhbti+ personen actief meenemen, met maatregelen zoals expliciete bescherming tegen discriminatie, het verkorten van wachtlijsten in de ggz en het beschikbaar stellen van middelen voor community-based ondersteuning. Alleen met samenhangende acties op deze drie fronten – onderwijs, zorg en beleid – kunnen we een samenleving bouwen waarin suïcidepreventie geen pleister is, maar een fundamentele verandering.
💛 Jij doet ertoe
Het is moeilijk om in een wereld te leven die je niet altijd ziet, begrijpt of waardeert. Maar jouw leven is belangrijk. Jouw gevoelens zijn echt. En jouw aanwezigheid maakt de wereld beter.
Laten we als community, als bondgenoten, als mensen blijven investeren in veiligheid, steun en openheid. Suïcidepreventie is geen medische taak alleen – het is een uitnodiging om elkaar vast te houden, juist als het moeilijk is.
🧡 Samen leven, samen blijven.
🧭 Waar kun je terecht voor hulp?
Of je nu zelf worstelt met suïcidale gedachten of je zorgen maakt om iemand anders: je hoeft het niet alleen te doen. Hieronder vind je organisaties die gratis, anoniem en zonder oordeel luisteren. Sommige bieden ook specifieke ondersteuning voor LHBTQIA+ personen.
📞 Directe hulp – dag en nacht beschikbaar
113 Zelfmoordpreventie
Bel gratis: 113 of 0800-0113
Chatten: www.113.nl
Speciaal aanbod voor LHBTQIA+-personen beschikbaar
Mind Korrelatie
Mentale hulp via chat of telefoon
Website: www.mindkorrelatie.nl
🏳️🌈 Specifiek voor queer personen
COC Switchboard
Luisterlijn en informatie voor LHBTQIA+
Website: www.switchboard.nl
Transgender Netwerk Nederland (TNN)
Informatie, belangenbehartiging, community
Website: www.transgendernetwerk.nl
NNID (Nederlandse organisatie voor seksediversiteit)
Specifiek voor intersekse personen
Website: www.nnid.nl
👥 Voor jongeren
Iedereen is anders
Een platform over mentale gezondheid voor jongeren
Website: www.iedereenisanders.nl
AllesOke.nl
Chat anoniem met een coach (t/m 25 jaar)
Website: www.allesoke.nl
Foto: COC Nederland
LINKS
Pauls Podcast, Aflevering 5: Wat is norm(aal)?.
BART COCHET
Hoofdredacteur
BEKIJK OOK
Jouw steun maakt het verschil!
Queer Nederland draait op de inzet en passie van een geweldig en uniek team dat zich dagelijks inzet om onze lhbtiq+ community van relevante en diepgaande content te voorzien. In deze roerige tijden is het essentieel dat we onze verhalen blijven vertellen, maar daarvoor hebben we jouw hulp nodig! Door Queer Nederland te steunen draag je bij aan het vertellen van meer diverse verhalen en het creëren van frisse content die bijdraagt aan de zichtbaarheid, acceptatie en emancipatie van de lhbtiq+ gemeenschap.
Steun de toekomst en doneer wat je kunt missen. Of het nu €5, €50, €500 of een ander bedrag is, jouw bijdrage helpt ons om een onafhankelijk en breed gedragen lhbtiq+ platform van Nederland te creëren.