DELEN
Gepubliceerd: 15 augustus 2025
Het was een typische zaterdagnacht in Amsterdam. Ik was op een populaire gay party in het hart van de stad. De locatie was gevuld met een diverse menigte van dansende lichamen, flikkerende lichten en harde muziek. Al snel viel het me op dat pillen gretig werden gedeeld binnen vriendengroepen en dat er in de hoekjes regelmatig werd gesnoven. Verschillende bezoekers waren duidelijk onder invloed, met verwijdde pupillen en euforische blikken. Wat me het meest opviel, was dat de organisatie hier niet op ingreep. Het drugsgebruik werd getolereerd en zelfs aangemoedigd door de onzichtbare handhaving.
Deze ervaring is helaas geen uitzondering in de gay scene. Het gebruik van drugs, zoals MDMA, GHB, cocaïne en ketamine, is wijdverbreid in deze gemeenschap. Feesten en evenementen, zowel groot als klein, bieden vaak een setting waar drugsgebruik als de norm wordt gezien. Waarom is drugsgebruik zo wijdverbreid in de gay scene en wat zijn de gevolgen? We kijken naar de oorzaken en de bredere impact van deze problematiek.
Drugsgebruik onder MSM in Nederland
Het European MSM Internet Survey onderzocht het gedrag, de gezondheid en het middelengebruik van mannen die seks hebben met mannen (MSM) in heel Europa. In Nederland namen duizenden mannen deel, met extra veel deelnemers uit Amsterdam. De resultaten geven een duidelijk beeld van welke middelen populair zijn en in welke context ze worden gebruikt.
Uit het Nederlandse deel van het onderzoek blijkt dat alcohol en poppers veruit het meest worden gebruikt. Binnen zes maanden voorafgaand aan het onderzoek rapporteerde 91,6 % alcoholgebruik en 43,3 % gebruik van poppers. Andere middelen kwamen minder vaak voor: 23,9 % gebruikte cannabis, 18,7 % ecstasy, 13,0 % GHB en 9,9 % cocaïne. Minder dan 10 % meldde gebruik van speed (6,6 %) of crystal meth (2,1 %).
Chemsex-gerelateerd gebruik (drugs tijdens seks) is in Nederland een kleiner, maar duidelijk aanwezig fenomeen. In Amsterdam gaf 11,2 % van de MSM aan in de vier weken voorafgaand aan de enquête seks te hebben gehad onder invloed van middelen als GHB/GBL, crystal meth, ketamine of mephedrone. Dit percentage behoort tot de hogere categorie in Europa en ligt in dezelfde orde als steden als Londen en Manchester.
Deze cijfers geven geen volledig beeld van álle MSM in Nederland, maar laten wel zien dat middelengebruik in de gemeenschap veel voorkomt, vooral bij feestjes en seksuele ontmoetingen. De verschillen tussen ‘algemeen gebruik’ en ‘chemsex’ zijn belangrijk: het eerste is wijdverbreid, het tweede betreft een kleinere groep, maar met hogere gezondheidsrisico’s.
Kort samengevat
- Alcohol (91,6 %) en poppers (43,3 %) zijn het meest gebruikt.
- Cannabis (23,9 %), ecstasy (18,7 %), GHB (13,0 %) en cocaïne (9,9 %) volgen op afstand.
- Speed (6,6 %) en crystal meth (2,1 %) worden weinig gebruikt.
- In Amsterdam doet 11,2 % van de MSM aan chemsex.
- Chemsex is minder wijdverbreid dan algemeen middelengebruik, maar kent hogere risico’s.
Advertentie

Foto: Mart Production, Pexels
Tijdens feestjes en evenementen kunnen drugs bijdragen aan het gevoel van verbondenheid en inclusie.
Historische context en de rol van de HIV/AIDS-crisis
Drugsgebruik binnen de gay scene heeft diepe wortels in de geschiedenis van seksuele bevrijding. Na de Stonewall-rellen in 1969 – die vaak worden gezien als de geboorte van de moderne LGBTQ+ beweging – werden queer clubs en bars toevluchtsoorden voor homoseksuele mannen om hun identiteit en seksualiteit vrij te kunnen uiten. In deze veilige ruimtes ontstond een cultuur waarin drugs vaak een rol speelden om remmingen te doorbreken en de intense stigmatisering van homoseksualiteit te verlichten.
De opkomst van de HIV/AIDS-crisis in de jaren ’80 en ’90 had een diepgaand effect op de gay gemeenschap en het drugsgebruik. De angst voor de ziekte leidde in eerste instantie tot een gevoel van isolatie en wanhoop. Veel homomannen verloren vrienden, partners en hun gemeenschap aan de ziekte, wat leidde tot een verhoogde behoefte aan ontsnapping en verdoezeling van de pijn. Voor velen werd het gebruik van drugs een manier om de angst en verdriet te verzachten die de epidemie met zich meebracht.
Daarnaast creëerde de crisis een complexe dynamiek binnen de gemeenschap. Sommige mensen gebruikten drugs om de verloren levenslust te compenseren, terwijl anderen ze gebruikten als een manier om met de realiteit van hun situatie om te gaan. De verleiding om drugs te gebruiken tijdens seks als een manier om de dodelijke gevolgen van de epidemie te ontvluchten, leidde tot risicovoller gedrag en een toename van onbeschermde seks. Dit creëerde een vicieuze cirkel van verslaving, gezondheidsproblemen en het risico op hiv-overdracht.
In deze periode werden drugs zoals GHB en crystal meth steeds populairder, niet alleen vanwege hun invloed op de seksuele prestaties maar ook als een middel om de pijn van verlies en verdriet te verzachten. Het gebruik van deze middelen werd een manier om te gaan met de trauma’s van de HIV/AIDS-crisis. Terwijl het drugsgebruik in deze context soms als een middel tot herstel of verbinding werd gezien, leidde het ook tot een nieuwe golf van uitdagingen waaronder een verhoogd risico op hiv-infecties en andere gezondheidsproblemen.
Sociale druk en psychologische factoren
Het gebruik van drugs in de gay scene kan vaak worden teruggeleid naar sociale en psychologische factoren. Homomannen ervaren niet zelden discriminatie, afwijzing door familie en vrienden, alsook interne worstelingen met hun seksuele identiteit. Deze gevoelens van isolatie kunnen leiden tot depressie, angst en eenzaamheid, wat velen ertoe brengt om drugs te gebruiken als een manier om deze gevoelens te onderdrukken of te verlichten.
Daarnaast speelt de druk om erbij te horen een grote rol. Binnen sommige kringen in de gay gemeenschap wordt het gebruik van drugs gezien als een normale en zelfs verwachte manier van sociaal functioneren. Tijdens feestjes en evenementen kunnen drugs bijdragen aan het gevoel van verbondenheid en inclusie. De euforie die drugs veroorzaken, versterkt vaak de hechte banden binnen deze subculturen. Vooral chemsexparty’s, waar seks en drugs nauw met elkaar verweven zijn, vergroten de sociale druk om middelen te gebruiken.
De seksuele component van drugsgebruik kan niet worden genegeerd. Veel van de drugs die populair zijn in de gay scene, zoals GHB en crystal meth, verhogen het libido en verlagen remmingen. Dit leidt vaak tot seksuele avonturen die zonder de invloed van middelen wellicht niet zouden plaatsvinden. Deze ervaring, gecombineerd met de gemeenschappelijke aard van feest- en seksevenementen, versterkt het idee dat drugsgebruik een essentieel onderdeel is van de gay scene.
Chemsex: betekenis, risico’s en hulp
Chemsex verwijst naar seks waarbij bewust drugs worden gebruikt om de ervaring te intensiveren of te verlengen. Het gaat vaak om middelen als GHB/GBL, crystal meth, mephedrone, ketamine of ecstasy. Deze middelen verlagen remmingen en vergroten het uithoudingsvermogen, maar kunnen ook grenzen vervagen, lichamelijke schade veroorzaken en psychische klachten versterken.
Mensen kiezen soms voor chemsex om meer seksuele vrijheid te ervaren, minder schaamte te voelen of spanning en stress te vergeten. Voor sommigen versterkt het gevoelens van verbondenheid, maar de effecten zijn tijdelijk. Op de langere termijn kan het leiden tot lichamelijke afhankelijkheid, verlies van controle over seksueel gedrag en problemen in relaties of werk.
De risico’s zijn groot: overdoses (vooral bij GHB), hart- en vaatproblemen, ernstige uitdroging, en bij injecteren (‘slammen’) kans op infecties en hepatitis. Psychisch kunnen angst, depressie of eenzaamheid ontstaan, soms nog verergerd door slaapgebrek en lichamelijke uitputting.
In Nederland is er gespecialiseerde hulp beschikbaar. Man tot Man biedt anonieme informatie, telefonisch advies en online chat over seks, drugs en gezondheid. Proud2BMe geeft in de chemsex-hulpwijzer praktische tips, verwijzingen naar zorg en informatie over lotgenotengroepen. Deze ondersteuning richt zich niet alleen op stoppen, maar ook op veilig(er) gebruik en het verminderen van risico’s.
Een effectieve aanpak combineert harm reduction (zoals drugs laten testen, afspraken maken met sekspartners, tijdig rust nemen) met aandacht voor onderliggende psychologische of sociale factoren.
Kort samengevat
- Chemsex = seks onder invloed van drugs om de ervaring te versterken.
- Veelgebruikte middelen: GHB/GBL, crystal meth, mephedrone, ketamine, ecstasy.
- Redenen: meer vrijheid, minder schaamte, ontsnappen aan stress.
- Risico’s: overdoses, soa’s, verslaving, psychische klachten, infecties bij injecteren.
- Hulp in Nederland: Man tot Man en Proud2BMe bieden anonieme info, advies en doorverwijzing.
- Harm reduction en aandacht voor onderliggende problemen zijn belangrijk.
Advertentie

Foto: Ketut Subiyanto, Pexels
Door collectief verantwoordelijkheid te nemen kan de community zelf een cultuur van veilig en verantwoord drugsgebruik bevorderen.
De gevolgen van drugsgebruik onder homomannen
Hoewel het gebruik van drugs in de gay scene door sommige mensen wordt gezien als een manier om vrijheid en plezier te beleven, brengt het aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich mee. Regelmatig gebruik van stimulerende middelen zoals MDMA en GHB kan leiden tot lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid. Een van de grootste zorgen bij chemsex is het verhoogde risico op onbeschermde seks, wat kan leiden tot de overdracht van hiv en andere soa’s. Ondanks de beschikbaarheid van preventieve hiv-medicatie (PreP) blijft de stijging van hiv-infecties binnen de chemsex-gemeenschap een groot probleem.
Naast de risico’s op soa’s zijn er ook de lichamelijke gevolgen van langdurig drugsgebruik. Chronisch ketaminegebruik bijvoorbeeld kan leiden tot ernstige blaasproblemen zoals interstitiële cystitis, een aandoening die hevige pijn veroorzaakt en in sommige gevallen onomkeerbare schade aan de blaas aanricht. Crystal meth, een van de meest verslavende middelen die vaak wordt gebruikt in chemsex, kan leiden tot extreme fysieke en psychische uitputting, paranoia, en zelfs hersenschade.
De psychologische impact van drugsgebruik in de gay scene is minstens zo verontrustend. Veel gebruikers ervaren na langdurig gebruik ernstige depressies, angststoornissen en gevoelens van isolement. Verslaving en de daarmee gepaard gaande schaamte maken het moeilijk voor veel homomannen om hulp te zoeken. Bovendien versterkt het stigma rondom verslaving binnen de LGBTQ+-gemeenschap de sociale isolatie, waardoor de problemen alleen maar verergeren.
Preventie en hulpverlening: de rol van de GGD en de community
Om het drugsgebruik in de gay scene terug te dringen of op zijn minst verstandiger te maken zijn er verschillende benaderingen nodig. De GGD’en spelen een cruciale rol in het bieden van voorlichting en ondersteuning. Zij hebben diverse voorlichtingscampagnes opgezet die zich richten op veilig drugsgebruik en de risico’s die eraan verbonden zijn. Deze campagnes verstrekken belangrijke informatie over de gevaren van drugs en hoe deze te minimaliseren, met specifieke aandacht voor middelen zoals ketamine en de ernstige gevolgen voor de blaas bij overmatig gebruik. Ook wordt er specifieke voorlichting gegeven over de risico’s van chemsexparty’s en hoe men zich hiertegen kan beschermen.
Alleen de inspanningen van de GGD zijn echter niet genoeg. Er moet ook vanuit de community zelf gehandeld worden. Feestorganisatoren kunnen verantwoordelijkheid nemen door een nultolerantiebeleid voor drugs te handhaven of door veilige ruimtes te creëren waar drugsgebruik gecontroleerd en ondersteund kan worden, zoals chill-out zones met toegang tot water en EHBO. Gemeenschapsleiders en influencers kunnen helpen om het stigma rond verslaving te verminderen en ondersteuning te bieden aan degenen die hulp nodig hebben. Door collectief verantwoordelijkheid te nemen kan de community zelf een cultuur van veilig en verantwoord drugsgebruik bevorderen.
De weg naar verandering
Drugsgebruik in de gay scene is een complex en uitdagend probleem dat niet genegeerd kan worden. Mijn ervaring in Amsterdam was slechts een glimp van een groter fenomeen dat wereldwijd speelt. Hoewel de aantrekkingskracht van drugs begrijpelijk kan zijn, mogen we de gevaren en de negatieve gevolgen niet onderschatten. Door gezamenlijke inspanningen van individuen, gemeenschappen, organisaties en de GGD’en kunnen we werken aan een toekomst waar veilig en verstandig drugsgebruik de norm is en waar iedereen zich welkom en geaccepteerd voelt zonder afhankelijk te zijn van middelen. Het is tijd om dit belangrijke gesprek aan te gaan en de nodige stappen te zetten om de gezondheid en het welzijn van onze gemeenschap te beschermen. De verantwoordelijkheid ligt zowel bij de gezondheidsinstanties als bij onszelf om een veilige en ondersteunende omgeving te creëren.
Meer informatie en hulp over drugsgebruik en chemsex
- Mainline – Organisatie die zich richt op harm reduction voor druggebruikers, met specifieke programma’s voor de queer gemeenschap. https://mainline.nl
- Soa Aids Nederland – Chemsex – Informatie over chemsex, risico’s, en tips voor veiliger gebruik. https://www.soaaids.nl/nl/onderwerpen/chemsex
- Man tot Man – Seks, Drugs & Chemsex – Specifieke info voor mannen die seks hebben met mannen over seks en drugs, inclusief chemsex. https://www.mantotman.nl/nl/seks-relaties/seks-drugs-chemsex
- Trimbos Instituut – Drugsinfo – Feiten en advies over verschillende drugs, inclusief middelen die veel in de gay scene gebruikt worden. https://www.trimbos.nl/kennis/drugs
- Unity – Voorlichting door en voor jongeren en jongvolwassenen in het uitgaansleven, met veel info over xtc, GHB, ketamine en andere middelen. https://unity.nl
- Proud2Bme Chemsex Hulpwijzer – Overzicht van hulpverleners en organisaties die ervaring hebben met chemsex en queer cliënten. https://proud2bme.nl/chemsex-hulpwijzer
- GGD Amsterdam – Chemsex en Drugs – Lokale informatie en anonieme hulp voor inwoners van Amsterdam en omgeving. https://www.ggd.amsterdam.nl/chemsex
Jouw steun maakt het verschil!
Queer Nederland draait op de inzet en passie van een geweldig en uniek team dat zich dagelijks inzet om onze lhbtiq+ community van relevante en diepgaande content te voorzien. In deze roerige tijden is het essentieel dat we onze verhalen blijven vertellen, maar daarvoor hebben we jouw hulp nodig! Door Queer Nederland te steunen draag je bij aan het vertellen van meer diverse verhalen en het creëren van frisse content die bijdraagt aan de zichtbaarheid, acceptatie en emancipatie van de lhbtiq+ gemeenschap.
Steun de toekomst en doneer wat je kunt missen. Of het nu €5, €50, €500 of een ander bedrag is, jouw bijdrage helpt ons om een onafhankelijk en breed gedragen lhbtiq+ platform van Nederland te creëren.