DELEN
Gepubliceerd: 3 oktober 2025
Er was een tijd — en dat is nauwelijks geschiedenis — waarin je als queer kijker bij het eerste gay personage op het scherm al kon uitrekenen wanneer het mis zou gaan. Spoiler alert: scène drie. Of misschien net na de climax als de hoop net even was opgeleefd. De kans dat het queer karakter destijds het eind van de film haalde, was klein. De kans op een beetje geluk? Nog vele malen kleiner.
Jarenlang vertelden witte cis heteromannen de verhalen van queer mensen alsof ze hun persoonlijke misèrecollectie aan het samenstellen waren. Het was geen representatie. Het was regie zonder verantwoordelijkheid. De homo sterft. De lesbienne vertrekt. De trans vrouw verdwijnt. Punt! Zo niet fysiek, dan wel emotioneel: afgewezen, gekwetst, terug in de kast. Niet omdat het realistisch was — hoewel ze dat graag beweerden — wel omdat onze pijn het verhaal zogenaamd ‘gewicht’ gaf. Onze lichamen werden symbool. Onze trauma’s kregen dramaturgische functie.
In hun scenario’s mochten we lijden, maar niet bloeien. We kregen scènes, geen toekomsten. Zelfs als we even mochten liefhebben, dan kwam dat altijd met een prijskaartje. De boodschap bleef hetzelfde: jouw geluk is niet geloofwaardig. Als queerkijker werd je geconditioneerd om jezelf te herkennen in verlies, niet in vervulling.
Er was geen ruimte voor luchtigheid, warmte of gewone momenten van vreugde. Geen hand-in-hand langs de rivier zonder dat er een auto met homofoben om de hoek kwam rijden. Geen kus zonder bloed. Geen coming-out zonder totale instorting. Onze levens werden gereduceerd tot lesmateriaal voor de rest van de wereld — vaak in tranen, zelden in kleur.
Advertentie
Jarenlang vertelden witte cis heteromannen de verhalen van queer mensen alsof ze hun persoonlijke misèrecollectie aan het samenstellen waren.
Toch is er gelukkig iets aan het schuiven. Niet radicaal, wel zeker voelbaar en zichtbaar. Op streamingdiensten — Netflix voorop — verschijnen verhalen waarin queer karakters niet langer slechts symbool zijn. Het zijn volwaardige personages geworden met verlangens, kwetsbaarheden én toekomst. Denk aan Heartstopper: waar verliefdheid geen voorbode van ondergang is, maar wel een ontluikend en hoopvol begin. Of Young Royals: waar zelfontdekking complex is, gelukkig ook zacht. Series als Sex Education of Everything Now laten queer personages leven in al hun tegenstrijdigheid — zonder ze te reduceren tot cliché of tragedie.
Deze nieuwe verhalen sluiten niet hun ogen voor de realiteit. Ze tonen zeker ook de afwijzing, de worsteling, de interne en externe strijd. Gelukkig blijven ze daar niet in hangen. Ze geven daarnaast ook ruimte aan herstel. Aan verbinding. Aan dat wat we als queer mensen al lang weten: dat ons leven niet alleen een gevecht is. Het is ook een bron van kracht, liefde en humor.
Bovendien, wat nog belangrijker is: deze verhalen worden steeds vaker door queer makers zelf verteld. Mensen die begrijpen hoe het voelt om jarenlang alleen maar te bestaan als ‘bijrol met innerlijk conflict’. Die queer makers weten dat een eerste verliefdheid ook warm kan zijn, dat acceptatie niet per se dramatisch of vertragend hoeft te zijn, echter dat het juist bevrijdend kan zijn.
Advertentie
Bovendien, wat nog belangrijker is: deze verhalen worden steeds vaker door queer makers zelf verteld.
Het dominante narratief — het tragische lot van de queer — is niet verdwenen maar wel doorbroken. Programmamakers beginnen zelfs meer te schrijven vanuit een ander uitgangspunt. Niet: hoe verliest dit personage zichzelf? Maar wel: hoe vindt die zichzelf terug? Niet: welke straf volgt op het verlangen? Maar wel: wat als het verlangen gewoon wederzijds is?
Voor het eerst in lange tijd is er ruimte voor queer vreugde zonder disclaimer. Voor verliefdheid die niet sneuvelt op de montagetafel. Voor diverse gezinnen die wél gevormd worden. Voor trans personen die blijven bestaan, ook ná hun coming-out. Dat is geen utopie. Dat is eerlijker. Dat is noodzakelijk.
De verhaallijnen waarin we slechts dienen als ‘die ene dode homo’ of ‘de gebroken lesbienne’ zullen blijven bestaan zolang de machtsstructuren in media zo weinig veranderen. Inmiddels bouwen we onze eigen werelden, schrijven we onze eigen scripts, kiezen we onze eigen eindes — en soms géén einde, omdat we eindelijk mogen doorgaan.
En hier eindigt het:
…bij het idee dat alleen ons lijden het waard zou zijn om verteld te worden.
BART COCHET
Hoofdredacteur
Jouw steun maakt het verschil!
Queer Nederland draait op de inzet en passie van een geweldig en uniek team dat zich dagelijks inzet om onze lhbtiq+ community van relevante en diepgaande content te voorzien. In deze roerige tijden is het essentieel dat we onze verhalen blijven vertellen, maar daarvoor hebben we jouw hulp nodig! Door Queer Nederland te steunen draag je bij aan het vertellen van meer diverse verhalen en het creëren van frisse content die bijdraagt aan de zichtbaarheid, acceptatie en emancipatie van de lhbtiq+ gemeenschap.
Steun de toekomst en doneer wat je kunt missen. Of het nu €5, €50, €500 of een ander bedrag is, jouw bijdrage helpt ons om een onafhankelijk en breed gedragen lhbtiq+ platform van Nederland te creëren.